چشم‌اندازهای توسعه گردشگری ×× سهم ایران در مقابل 700 میلیارد دلار جهانی، تنها یک هزارم است×× 

هر ساله میلیون‌ها نفر از جمعیت جهان سفر می‌کنند و صنعت گردشگری (توریسم) یکی از مهم‌ترین پدیده‌هایِ قرن حاضر است. این صنعت که پس از صنایع نفت و خودروسازی، سومین صنعت مهم جهان محسوب می‌شود، علاوه بر جهاتِ اقتصادی، عامل مهمی در پیشبرد اهداف اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود و بی‌تردید مهم‌ترین اثراتِ ناشی از آن، همانا نزدیکیِ جوامعِ بشری از طریق تبادلات فرهنگی است. بر اساس پیش‌بینی‌هایِ سازمان جهانی جهانگردی (WTO)، ورود گردشگرانِ بین‌المللی در سطح جهان از 528 میلیون نفر در سال 1995 به 1018 میلیون نفر در سال 2010 افزایش خواهد یافت و در سال 2005، این صنعت برای 305 میلیون نفر ایجاد اشتغال خواهد کرد. هم‌چنین، شورای جهانیِ جهانگردی و سفر (WTTC) پیش‌بینی می‌کند که درآمد صنعت گردشگری در جهان تا سال 2005 به 7 هزار میلیارد دلار افزایش یابد و در نتیجه 11 درصد از کل اشتغال جهانی، در صنعت گردشگری خواهد بود. طی سال 2002 میلادی، جمعاً 702 میلیون و 600 هزار توریست از گوشه و کنارِ جهان دیدن کرده‌اند و این در حالی است که سهم توریسم منطقه خاورمیانه در کل جهان، 1/3 درصد یا 27 میلیون و 600 هزار مسافر، و سهم ایران از این تعداد، تنها 1 میلیون و 584 هزار نفر، یعنی، 7/5 درصد بوده است. در سال 2003 میلادی با سفرِ بیش از 694 میلیون گردشگر به کشورهایِ مختلف، درآمدی در حدود 700 میلیارد دلار وارد چرخه اقتصادیِ کشورها شده است. سرزمین ایران به عنوان یکی از پنج کشورِ برخوردار از بیشترین تنوع اقلیمی در دنیا و یکی از ده کشورِ تاریخی و فرهنگیِ ممتازِ جهان می‌تواند سهم به‌سزایی از 700 میلیارد دلار درآمد کنونیِ جهانگردیِ بین‌المللی را داشته باشد: 1- با ورود هر توریست، 800 دلار درآمد، عاید کشور می‌شود و به ازای ورود هر 3 توریست، 1 شغل مستقیم و 2 شغل غیرمستقیم ایجاد می‌شود. 2- بودجه سال 1382 کشور در بخش گردشگری، 72 میلیارد ریال بوده است. 3- در سال 1382 بیش از 500 هزار توریست با دریافت ویزا به ایران سفر کرده‌اند، بنابراین با درآمد 400 میلیون دلاری، سهم ایران در مقابل 700 میلیارد دلار جهانی، تنها یک هزارم است. (برخی منابع، تعداد جهانگردانِ بازدیدکننده از ایران را در این سال، 1 میلیون و دویست هزار نفر و درآمد حاصله را، 960 میلیون دلار برآورد کرده‌اند که اغراق‌آمیز است.) 4- تا پایان برنامه سوم توسعه، کشور باید پذیرای 4 میلیون توریست باشد، در حالی‌که پیش‌بینی می‌شود این رقم حداکثر تا پایان سال 1383 به 900 هزار نفر خواهد رسید. 5- استراتژیِ سازمانِ جدیدالتاسیس میراث فرهنگی و گردشگری بر آن است که با برنامه‌ریزی‌هایِ هدفمند و متناسب با شان فرهنگی و تمدنیِ سرزمین ایران، سهم توریسم کشور را از 1/0 درصد در سال 2004 به 5/1 درصد در سال 2024 افزایش دهد. بر اساس پیش‌بینیِ سازمان جهانی جهانگردی، پس از بهبود صنعت توریسم در اواسط سال 2020 میلادی، حتی پایین‌ترین کشور در فهرست 20 کشور توریست‌پذیرِ جهان در این سال، افزون بر 20 میلیارد دلار درآمد از این صنعت نصیبِ خود خواهد کرد و حد متوسط درآمدِ کشورهایِ توریست‌پذیر در این سال، 50 میلیارد دلار خواهد بود. به عبارت دیگر، بر مبنای جغرافیایِ طبیعی، موقعیت تاریخی و جاذبه‌هایِ فرهنگی می‌بایستی از درآمد جهانگردیِ بین‌المللی در سال 2020 میلادی، سهم واقعیِ ایران بالغ بر 50 میلیارد دلار در سال باشد! اما پیش‌بینیِ این موضوع که تا آن سال چه حد از این درآمد تحقق خواهد یافت؟ عملاً در واقعیت مقدور نیست. از سویی دیگر، امکان‌سنجیِ جاذبه‌های اکوتوریستیِ ایران و مقایسه آن با درآمد توریستیِ کشورهایی که محورِ این صنعت را در سرزمینِ خود « اکوتوریسم » قرار داده‌اند، نشان می‌دهد که دستیابی به درآمد 50 میلیارد دلاری در سال 2020 میلادی برای کشورِ ما چندان ناممکن نیست.

نویسنده: دکتر اسرافیل شفیع‌زاده 

منبع:ایسنا

کد خبر: 8308-00576.27018

تاریخ خبر: 12 آبان 1383